Where کاشی سبز موثرترین است؟
دید زیباییشناختی ایران از سبک غنایی مستمر و تعبیر وهمی و پنداری جدا نبود و بهرهگیری تزیینی از آجر و رنگ و روکاری با کاشی آن را تقویت میکرد. در کفسازی بخشهای راست و چپ اتاق شاهنشین خانهٔ برونی، ترکیب آجر شش ضلعی با کاشی سبز- آبی به چشم میخورد. به این ترتیب نتیجه کار صرفا ترکیب دو متریال شیشه و بتن نیست، بلکه یک متریال جدید که از لحاظ ساختار درونی و همچنین سطوح بیرونی کاملاً همگن است، به دست میآید. معماری سلجوقیان آناتولی به لحاظ ریختشناسی بسیار پرمایه و غنی است. دو طرف ایوان دو مناره بلند از طلا است. هنر آناتولی به دو بخش تقسیم میشود که عبارت است از معماری و هنرهای صناعی. هنرهای تزیینی آناتولی در مقایسه با زهدورزی متداول معماری آن، که گسترهٔ غیرمتعارفی از آزمایش انواع بناهای موجود و تزیینات پیکرهای ناپیوسته روی مدخلهای تزیینی نمایانگر آن است، بسیار برجسته و با کیفیت است.
در این دوره زبان عربی همچنان زبان آثار دینی، کلامی، فقهی و علمی بود و آناتولی بهویژه کانون تولید، انتقال و نسخهبرداری متون فقه حنفی به حساب میآمد؛ ولی زبان عربی برای نگارش متون عرفانی هم به کار برده میشد چنانکه آثار ابنعربی به زبان عربی تألیف یافته و او تعدادی از آنها را در زمان اقامتش در قونیه و دیگر شهرهای آناتولی در اوایل سدهٔ هفتم هجری نوشت؛ از اینرو وی اثر منظوم عرفانی خود ترجمانالاشواق را در قیصریه به رشتهٔ تحریر درآورد و شاگردش، صدرالدین قونیه، آثار معتبری دربارهٔ تفسیر قرآن، حدیث و اسماء نودونهگانهٔ خدا و آثاری دربارهٔ تصوف نظری به زبان عربی تألیف کرد. بررسی عمومی هنر و معماری آناتولی در دورهٔ سلجوقیان الزاماً با سلطنتهای قونیه (حدود سال ۱۱۱۸-۱۳۰۸ م) و تختگاههای ایالتی آنها و امارتنشینهای ترکمانان وابسته بدانها سروکار خواهد داشت و کمابیش حکومتهای کیکاوس اول و کیقباد اول و سلسلههایی چون دانشمندیه، سلتوقیها، منکوجیکیها و اتحادیه ایوبی ـ ارتوقیها را در بر میگیرد که کیقباد اول در جنگ «یسیچمن» (۱۲۳۰ م) این اتحادیه را درهم شکست. مسکوکات سلجوقیان روم از سلاجقهٔ بزرگ جدا بود، قدیمیترین سکهٔ آنها فَلس (Fals) مسی بود که رکنالدین مسعود اولبن قلیچارسلان (۵۱۰-۵۱ ه.ق) آن را ضرب کرد و این سکه از روی فُلیس (Follis) بیزانسیها تقلید شده و نیمتنه تمامرخ سلطان بر روی آن و نام او در پشت آن نقش بسته بود.
سکههای کیقباد سوم از وزن معیار دراهم اسلامی تبعیت نمیکرد و وزن آنها به ۲/۵ گرم رسیده بود؛ بنابراین بینظمی در ضرب سکه و کاهش وزن سکههای نقره آناتولی به دورهٔ جانشینان آنها یعنی بیلکها نیز سرایت کرد و آنها نخست به نام ایلخانان سکه ضرب کردند و سپس به نام خودشان سکه ضرب کردند و سکهٔ کوچک نقرهای آقچه را رواج دادند که در ربع دوم سدهٔ هشتم هجری واحد شمارش پول آناتولی برشمرده میشد. در ربع پایانی سدهٔ هفتم سکهها طلایی و نقرهای نایاب شد. اما با توجه به مدت سلطنت اردشیر پس از مرگ اردوان، ۱۴ سال بودهاست، بهسختی میتوان این روایت را پذیرفت؛ چرا که از این داستان این نتیجه بهدست میآید که شاپور در این زمان که بر تخت مینشیند، ۱۳ ساله بودهاست. سلطنت در دهههای پایانی سدهٔ هفتم و سالهای نخستین سدهٔ هشتم هجری در بین کیقباد سوم و مسعود دوم و فرزند او مسعود سوم دست به دست گشت؛ اما ضرب سکههای خام و نامرغوب آنها ارائهٔ سالشماری درست و صحیح را بر اساس شواهد سکهشناسی ناممکن میسازد. به غیر از ظروف شیشیهای که در ارک قونیه یافت شده و امروزه در موزهٔ قونیه محفوظ است و احتمالاً به دست صنعتگران مهاجر رقه و دیگر سفالگران حوزهٔ فرات ساخته شده، بیشتر سفالینههای دورهٔ سلجوقی به ظروف مخطط چندرنگی تعلق دارد که در شرق مدیترانه از قبرس تا قفقاز و ماورای قفقاز و دریای سیاه تولید شدهاند.
با اینکه بهرهگیری قرامانیها از زبان ترکی برای دیوانهای کشوری در قونیه کوتاهمدت بود، ولی این واقعیت را به ثبوت رسانید که استفاده از زبان ترکی در امور عمومی امکانپذیر است. از شخصیت عالیمرتبه آن دوران مولوی است که در زمان اقامتش در قونیه دیوان شعر و شاهکارش مثنوی معنوی را سرود. دربارهٔ صوفیان برجستهٔ آناتولی دورهٔ سلجوقیان چندین مناقبنامه نوشته شد که مناقبنامههای صوفیان مولوی برجستگی خاصی داشت ولی اثر پرآوازه و نمونهٔ برجستهای از این نوع آثار، مناقبالعارفین شمس الدین افلاکی بود که در نیمهٔ اول سدهٔ هشتم هجری پدید آمد؛ یعنی روزگاری که دیگر سلجوقیان در میدان سیاست حضور نداشتند. سلاطین روم در نیمهٔ اول سدهٔ هفتم هجری به سواحل دریای مدیترانه و سیاه دست یافتند و حتی نفوذ خود را تا درون کریمه گستراندند؛ از اینرو تحول چشمگیری در تجارت داخلی و خارجی آناتولی پدید آمد و نتیجهٔ آن برنامههای وسیع بنا سازی سلاطین شد و اعیان و اشراف، راهها، پلها، کاروانسراها و تسهیلاتی برای مسافران و تاجران ساختند.
اگر شما این مقاله آموزنده را دوست داشتید و می خواهید اطلاعات بیشتری در مورد کاشی های ایرانی لطفا از سایت ما دیدن کنید.